Onzichtbaar debuteren

Fatima Jamai

‘’Fatima, zou jij zaterdag (6 februari 2016) bij het Debutantenbal willen deelnemen aan een debat? Het onderwerp is onzichtbaar debuteren’’, vroeg Mohamed Mahdi, directeur van El Hizjra, mij in een mail. Ja! Zeker weten! Het Debutantenbal is dat net zoals het Boekenbal? Moet ik in een galajurk verschijnen? Ga ik allemaal debuterende schrijvers ontmoeten? En uitgevers?

Onzichtbaar debuteren. Samen met Siham Amghar en Abdelilah el Yousfi zit ik in een zaal in de Balie in Amsterdam. Normaal gesproken bevind ik mij op één van de publieksstoelen. Nu zit ik aan de andere kant. We schrijven alle drie en we deden alle drie mee aan de literatuurwedstrijd van El Hizjra. Siham in 2014 (categorie poëzie) en Abdelilah en ik in 2015 (respectievelijk categorie poëzie en proza).

De centrale vraag van het debat van vanavond is: worden jullie van huis uit gesteund om te schrijven?  Al snel blijkt dat we alle drie gesteund worden, van een debat is dus niet echt sprake. Dat neemt niet weg dat er nog steeds taboeonderwerpen zijn in de Marokkaanse cultuur, het touw dat Siham, Abdelilah en mij verbindt. We hebben alle drie een Marokkaanse achtergrond. Wij schrijven met ontzettend veel plezier en worden daarin gesteund, maar sommige onderwerpen kunnen alsnog als aanstootgevend ervaren worden door vooral familie. In onze eigen werken – die we tijdens deze avond voordragen –  spelen taboes (zoals seks en alcohol) een grote rol.

Het is geweldig dat wij dit podium krijgen. Maar ik blijf wel met één vraag zitten: waarom hebben de deelnemers allen een Arabisch uitziende naam? Onzichtbaar debuteren, dat gaat toch niet alleen over  schrijvers met een Marokkaanse achtergrond? Oriëntalistisch? Essentialistisch? Heeft schrijven niet alles te maken met talent en kwaliteit? En zou het niet los moeten staan van de achtergrond van de schrijver? Al deze vragen doen mij denken aan een interessant debat tussen Hafid Bouazza en Asis Aynan. De stelling van dit debat was: ben je een Marokkaanse of Nederlandse schrijver? Ik heb nog niet eens een werk gepubliceerd (ik hoop dat dat in de nabije toekomst snel zal gebeuren) en ik krijg al de stempel van Marokkaanse schrijver opgedrukt. Waarom kan je niet gewoon een schrijver zijn, zonder dat daar meteen een adjectief aan wordt toegevoegd? Ik hoor jullie al denken: ‘’Waar maak je je druk om Fatima?’’.

Ik wis dit grote vraagteken maar even uit en geniet van de rest avond en de literaire salon van Frederik Willem Daem. Na afloop praat ik lang na met een uitgever. Met een grote lach op mijn gezicht loop ik even later met Abdelilah naar de tram, terwijl de woorden van de uitgever zich in mijn gedachten herhalen: ‘’gewoon je bundel opsturen! Je bent veel te bescheiden!’’

Mijn avond kan niet meer stuk.

Wil je de literaire salon terugzien? Kijk dan op: http://www.debalie.nl/agenda/podium/het-debutantenbal-2016

foto: Fien Linndelauff